Okçuluk Nedir? Nasıl Oynanır?

Okçuluk Nedir? Nasıl Oynanır? Okçuluk Sporunun Kuralları Nelerdir?

Okçuluk, kökeni insanoğlunun avcılık günlerine dayanan, oku bir yay aracılığıyla hedefe göndermeyi amaçlayan spor dalı. Eski zamanlarda avlanmak, saldırmak vb. amaçlarla kullanılıyordu. Okçuluk ilk kez 1904 Yaz Olimpiyatları’nda olimpik programa alınmış, 1972’den beri aralıksız olarak programlarda yer almaktadır.

Bu branşta ilk dönemlerde Fransa, Belçika ve Büyük Britanya söz sahibiyken, daha sonraki dönemlerde ABD, Rusya, İskandinav ülkeleri, İtalya ve Kore bu ülkeleri izlemiştir. 1931’de kurulan ve hâlen 140 ülkenin üye olduğu Uluslararası Okçuluk Federasyonu (FITA) okçuluk dalında en büyük otoritedir.

Okçulukta Kullanılan Terimler Nelerdir?

Alan Okçuluğu: Belli alan içinde, değişik yönlerdeki birbirinden bağımsız değişik büyüklükte bulunan dört farklı hedefe ok atmayı amaçlayan, bireysel okçuluğun gelişmesinde önemli olan ir çeşit okçuluk türüdür.

Hedef Okçuluğu: Belli alan içerisinde, belirli alan seçerek, atılan ok sonrasında sayı toplama amacı olan okçuluk türüne verilen addır.

Avcı Turu: İki bölümden oluşan, her iki hedefe de aynı eşitlikte olan, atışın yapıldığı okçuluk türüne verilen addır.

Baş: Yay üzerinde kirişin takılan bölümüne verilen addır.

Çapa: Kirişin yüzümüzde hedefi görebilecek şekilde, sabit ve düzgün bir noktaya çekilmesi durumuna denir.

Çekiş Uzunluğu: Yay ile oku tutan parmaklarımız arasındaki sert ve düzgün çekiş mesafesine verilen addır.

Dayanak Noktası: Yay gerilirken el bölgemizin, çenemizin üzerine yerleşmesiyle oluşan kirişin yüzümüze temas ettiği olaya denir.

Finaller: Okçulukta, 8 ayrı okçudan meydana gelen çeyrek final, 4 okçudan meydana gelen yarı finaller, kaybedenlerin ise kaybedenlerle eşleştiği bronz madalya finalleri ve centilmence kazananların yarıştığı altın madalya finalinden oluşan kısıma denir.

Okçuluk, Dünya Okçuluk Federasyonu çatısı altında altı branşa ayrılır. Bunlar:

1. Hedef Okçuluğu
2. Arazi Okçuluğu
3. Menzil Okçuluğu
4. Koşu ve Kayak Okçuluğu
5. 3D Okçuluğu
6. Paralimpik Okçuluğu

Hedef Okçuluğu

Temel okçuluk kültürü, felsefesi ve atış disiplini hedef okçuluğunda verilir. Genellikle, okçuluk sporuna buradan başlanır. Hedef okçuluğunun, “klasik yay” dalı, olimpiyat oyunlarında yarışması olan tek okçuluk disiplinidir.

Arazi Okçuluğu

Arazi okçuluğu, adından da anlaşılacağı gibi, açık bir arazide ve her türlü tabiat şartında gerçekleştirilebilir. Arazi okçuluğu; serbest stil, makaralı, klasik ve geleneksel yay modelleri kullanılarak kendi içerisinde atış stilleri ve malzemeleriyle birçok kategoriye ayrılır. İlk turda hedeflerin mesafeleri sporculara söylenmez. Hedefler, hedeflerin atış açıları ve eğimleri çok farklıdır: Bir tepenin üzerinden, bir uçurum kenarından aşağıya veya bir akarsu yatağı üzerine rastgele yerleştirilmiş hedeflere atışlar yapılarak gerçekleştirilir.

Menzil Okçuluğu

Menzil okçuluğu, kökenleri tarih sayfalarının derinliklerinde olan bir branştır. Yarışmayı, en uzak mesafeye ok atan kazanır. Bugün, Dünya Okçuluk Federasyonu çatısı altında çeşitli stillerde menzil okçuluğu yarışmaları yapılmaktadır.

Koşu ve Kayak Okçuluğu

Koşu okçuluğu, atletizmle okçuluğun birleşmesinden meydana gelmiştir. Kullanılan ekipmanlar, farklılıklar gösterse de belli bir parkurda zamana ve isabetli ok atışlarına dayalı bir branştır. Kayak Okçuluğu, daha çok kuzey ülkelerinde yapılan kayak sporuyla okçuluğun birleşiminden oluşmuştur. Hem kayak hem de koşu okçuluğunda dayanıklılık ön plana çıkmaktadır.

3D Okçuluğu

3D okçuluğu da arazi okçuluğu gibi doğada yapılır. Hedef olarak, önceden hazırlanmış ve plastikten imal edilmiş 3 boyutlu yabani hayvan figürleri kullanılır. 3D okçuluğu sayesinde sporcular, hem okçuluk yarışmasının hem de hiçbir canlıya zarar vermeden yapılan bir avcılık sporunun heyecanını yaşarlar.

Paralimpik Okçuluğu

Paralimpik, engelliler olimpiyatı demektir. Olimpiyat oyunlarının bitiminden hemen sonra paralimpik oyunlar gerçekleştirilir. Paralimpik okçuluk ise kendi içerisinde engel sınıflandırılması yapılarak okçuluğun genel kuralları dâhilinde yapılan bir okçuluk dalıdır. Engelli sporcular, atışlarını ayakta durarak veya tekerlekli sandalye kullanarak yaparlar. Atış kurallarında herhangi bir farklılık yoktur. Sağlam bir okçuyla engelli bir okçu aynı yarışmada birlikte ok atabilirler. Dünya Okçuluk Federasyonunun gerçekleştirdiği yarışmalara katılabilirler. Bunların dışında, sadece engelli sporcuların katılabildiği ulusal ve uluslararası yarışmalar da yapılmaktadır.

Okçuluk Yarışmaları Nerede Yapılır?

Yarışma sahası, salon ve açık hava yarışmaları olarak ikiye ayrılır.

Salon Yarışmaları

Kış aylarında hava koşulları genellikle atış için pek uygun olmaz. Bunun için kışın salon çalışmaları ve yarışmaları yapılır. Salon yarışmalarında atış mesafesi 18 m’dir

Açık Hava Yarışmaları

Açık hava yarışmalarında atış mesafesi yaş gruplarına göre değişlik gösterebilir. Klasik yaylarda bu mesafe en az 20 m’den başlar, en çok ise 70 m’ye kadar çıkabilir.

Okçulukta Kullanılan Yay Tipleri Nelerdir? Okçuluk Disiplinleri Nelerdir?

1. Klasik Yay
2. Makaralı Yay
3. Geleneksel Yay

Klasik Yay

Okçuluk sporunun temellerinin atıldığı yay modelidir. Olimpik yay diye de adlandırılır. Olimpiyat oyunlarında ve okçuluk yarışmalarında klasik yay kullanılır. Klasik yay, geleneksel yay ve makaralı yay disiplinlerinin de temel başlangıç modelidir. Temel atış eğitimlerinin sonunda isteğe bağlı olarak makaralı veya geleneksel yay disiplinlerine geçiş yapılır.

Makaralı Yay

Makaralı yayın ortaya ilk çıkışı 1950 yılına kadar gider. Makaralı yayı diğer yaylardan ayıran en temel özellikler: su terazisi, mercek, gez ve tetik gibi -isabetli bir atış yapmayı sağlayan- ekipmanların olmasıdır. Ayrıca yaya ismini veren makaraların olması ve kanatlarının klasik yaya göre daha kısa olması da onu diğer yaylardan ayırır.

Geleneksel Yay

Geleneksel yay -diğer yay çeşitlerinden yapımında- doğal (organik) malzeme kullanılmasıyla ayrılır. Bu özelliği ile geleneksel yay kullanımının daha keyifli olduğu ortak bir görüştür. Yapımında, manda boynuzu, akçaağaç, sinir (tendon) ve Mersin balığından üretilmiş yapıştırıcılar kullanılır. Ancak, son zamanlarda, gerek yayın doğal malzemelerinin zor bulunuşu, gerek imalat aşamasındaki güçlükler, gerekse kullanım zorlukları gibi nedenlerle, sentetik malzemelerden de üretimi yapılmaya başlanılmış olup buna oldukça da rağbet edildiği görülmektedir.

https://www.youtube.com/watch?v=cpmhU1PB8oA

Okçulukta Kullanılan Malzemeler, Aksesuarlar Nelerdir?

Sadak. Sadak Nedir?

Okları yanımızda taşımamıza yarayan bir çantadır. Sadağı belimize bir kemer veya kanca sayesinde takabiliriz. Düz veya ters sadak diye adlandırılan iki çeşidi vardır. Deri, vinil veya kumaş malzemeden değişik model ve renklerde üretilir.

Kolluk (Kol Koruyucu)

Yay kirişini gerip bırakışı gerçekleştirdiğimizde kiriş, kolumuza ciddi zararlar verebilir. Bu nedenle de kol koruyucu dediğimiz, giysinin üzerinden takılan bir kolluk kullanırız. Yine okun kirişten ayrıldığı noktaya takılan kolluk sayesinde giysilerimizin atış üzerindeki olumsuz etkilerini de en aza indirmiş oluruz.

Parmaklık

Yayın kirişini gererken yayın sertliğinden dolayı parmaklarımıza herhangi bir zarar gelmemesi için yapılmış bir malzemedir. Genellikle deri, winil veya plastik malzemelerden üretilir. Modeli ve ölçüleri XS, S, M, L, XL diye adlandırılır. Şekil ve özellikleri üretici firmaya göre değişebilir.

Göğüslük

Atış esnasında kullandığımız göğüs bölgesindeki kıyafetlerin kirişin hareketine herhangi bir müdahele veya temasını kesmek için kullanılır. Temas, atışın kalitesini ve isabet oranını düşürür. Modeli ve ölçüleri XS, S, M, L, XL diye adlandırılır.